Bệnh Ung Thư Phổi & Cách Ngăn Ngừa
Bệnh ung thư phổi là loại ung thư phổ biến nhất tại Việt nam. Số ca mắc bệnh ung thư phổi ở nam nhiều hơn nữ do lối sống và những yếu khác. Cần phát hiện sớm để có biện pháp chữa trị và ngăn ngừa ung thư phổi di căn.
KIẾN THỨC BỆNH UNG THƯ PHỔI
Ung thư phổi là khối u ác tính được hình thành do sự phát triển mất kiểm soát của các tế bào cấu tạo nên phổi. Đây là loại ung thư phổ biến nhất trong những năm gần đây; năm 2012 trên toàn thế giới có khoảng 1,8 triệu người mắc ung thư phổi và gây tử vong cao nhất, trên cả ung thư gan và ung thư dạ dày.
Tại Việt Nam, ung thư phổi đứng hàng thứ hai sau ung thư gan và chiếm 20% trong tổng số người mắc ung thư các loại. Tần suất của bệnh này ở Việt Nam là 140/100.000 dân, nghĩa là có khoảng 150 ngàn ca ung thư phổi mỗi năm. Mỗi năm có khoảng 20.000 ca mắc ung thư phổi mới và 17.000 trường hợp tử vong. Nam giới cao gấp 2,5 lần nữ giới.
Nguyên nhân gây ra bệnh ung thư phổi là do sự phát triển đột biến của các tế bào ở phổi. Những yếu tố làm kích hoạt quá trình này là:
- Hút thuốc lá: 90% trường hợp ung thư phổi có liên quan đến hút thuốc. Khói thuốc lá có hơn 4.000 loại hóa chất, trong đó trên 40 chất có thể gây ung thư. Người hút thuốc lá thụ động có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn 26% so với người không tiếp xúc với khói thuốc. Cùng hút thuốc như nhau nhưng phụ nữ có tỷ lệ mắc bệnh này cao gấp 1,5 lần so với nam giới vì cơ thể phụ nữ dễ hấp thụ và nhạy cảm khi tiếp xúc với các thành phần trong khói thuốc.
- Sống trong môi trường ô nhiễm: những người sống trong vùng bị nhiễm chất phóng xạ…
- Tiếp xúc thường xuyên các chất độc hại: amiăng trong kỹ nghệ làm tấm lợp, radon (trong các mỏ khai thác vàng, crom, nicken, hắn ín…
- Người bệnh được xạ trị vùng ngực: như u trung thất, bệnh Hodgkin…
- Yếu tố gia đình: trong gia đình có người bị ung thư phổi.
Sự kết hợp nhiều yếu tố nguy cơ làm tăng gấp nhiều lần khả năng mắc bệnh. Ví dụ người hút thuốc có nguy cơ cao gấp 11 lần so với người không hút thuốc, người phơi nhiễm chất asbestos có nguy cơ gấp 6 lần người không bị phơi nhiễm chất này. Nhưng nếu một người hút thuốc vừa phơi nhiễm amiăng thì nguy cơ mắc ung thư phổi tăng lên đến 59 lần.
Triệu Chứng Của Bệnh Ung Thư Phổi
Ở giai đoạn đầu bệnh thường không có triệu chứng mới xuất hiện, thường gặp nhất là: ho kéo dài không đáp ứng với điều trị thông thường, ho ra máu, khan tiếng, đau ngực, khó thở, thở khò khè, viêm phổi hay viêm phế quản tái đi tái lại, đau vai hay cánh tay, phù ở mặt, vùng cổ, mệt mỏi, chán ăn, sút cân không rõ nguyên nhân…
Ngoài ra còn có những triệu chứng liên quan đến các cơ quan bị di căn như não, gan, xương, tuyến thượng thận…
Để chẩn đoán, bác sĩ sẽ dùng nhiều phương pháp nhằm xác định loại ung thư và giai đoạn tiến triển của bệnh. X quang là phương pháp đơn giản, ít tốn kém và rất có ích để phát hiện tổn thương ở phổi. Chụp cắt lớp giúp xác định chính xác vị trí tổn thương. Sinh thiết để khảo sát và phân loại tính chất mô học của ung thư phổi.
Có 2 loại ung thư phổi: tế bào nhỏ và không phải tế bào nhỏ. Ung thư không phải tế bào nhỏ thường gặp hơn, chiếm trên 80%, loại này phát triển chậm và không lan nhanh đến các cơ quan khác. Ung thư tế bào nhỏ ít gặp: chưa đến 20% nhưng phát triển rất nhanh và lan đến các cơ quan khác cũng rất nhanh.
Việc phân loại giai đoạn bệnh có ý nghĩa rất quan trọng trong việc lựa chọn phương pháp điều trị cũng như tiên lượng của người bệnh. Có bốn giai đoạn chính:
• Giai đoạn I: bướu chỉ ở phổi.
• Giai đoạn II: bướu chỉ lan đến hạch gần (rốn phổi).
• Giai đoạn III: bướu chỉ lan đến cơ quan lân cận hoặc hạch trung thất đối bên/hạch thượng đòn.
• Giai đoạn IV: bướu đã lan đến các phần khác của cơ thể (di căn).
Theo các nghiên cứu ở Mỹ, nếu ung thư còn ở giai đoạn 1A nghĩa là khi bướu còn nhỏ < 3cm và chưa lan đến các hạch lân cận thì tỷ lệ sống 5 năm sau điều trị là 75%, nhưng khi ung thư đã di căn thì tỷ lệ này chỉ còn 2%. Vì vậy việc phát hiện bệnh đang còn trong giai đoạn sớm là vô cùng quan trọng, đáng tiếc ở Việt Nam khoảng 90% bệnh nhân ung thư phổi khi đến khám tại bệnh viện ở giai đoạn trễ, không mổ được. Ngay tại Mỹ, có đến 85% bệnh nhân ung thư tử vong trong vòng 1 năm sau khi được chẩn đoán xác định vì phát hiện trễ. Việc điều trị ở giai đoạn sớm bằng phẫu thuật không chỉ mang lại hiệu quả cao mà còn ít biến chứng và chi phí thấp hơn nhiều so với các phương pháp khác.
Điều Trị Bệnh Ung Thư Phổi
Điều trị ung thư phổi có mục đích tiêu diệt hay kiểm soát tế bào ung thư. Có 4 phương pháp điều trị chính là: phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, và điều trị đích. Việc lựa chọn phương pháp điều trị tùy thuộc vào kích thước, vị trí, mô bệnh học của khối u, giai đoạn bệnh cũng như tổng trạng của người bệnh.
- Phẫu thuật: cắt toàn bộ tổ chức ung thư phổi và các hạch bạch huyết lân cận.
- Xạ trị: là sử dụng tia bức xạ năng lượng cao với mục đích tiêu diệt tế bào ung thư hay kiềm hãm sự phát triển lan tràn của chúng.
- Hóa trị: là đưa một lượng thuốc vào cơ thể, có thể dùng đường truyền tĩnh mạch hay uống. Lượng thuốc này sẽ đi vào trong máu rồi đến cơ quan bị ung thư để tiêu diệt tế bào ung thư.
- Điều trị đích: dùng các loại thuốc để ngăn chặn sự tăng trưởng và lan tràn của các tế bào ung thư bằng cách can thiệp vào các phân tử đặc hiệu (các đích phân tử) trong cơ chế sinh ung thư và sự tăng trưởng của khối u.
Ngoài ra còn cần đến những phương pháp điều trị hỗ trợ khác như: điều trị giảm đau, điều trị miễn dịch, dinh dưỡng, huyết học…
Cách Phòng Bệnh Ung Thư Phổi
Ung thư phổi là bệnh có thể phòng ngừa được. Những yếu tố nguy cơ gây ung thư phổi đã được biết, trong đó có đến 90% liên quan đến hút thuốc là, vì vậy ngưng hút thuốc có thể làm giảm được bệnh ung thư phổi. Điều này không thực sự dễ dàng vì tùy thuộc vào ý thức của người dân và tính hiệu quả của việc thi hành luật cấm hút thuốc nơi công cộng của nhà nước. Giữ gìn môi trường sống và làm việc không bị ô nhiễm, an toàn vệ sinh lao động cũng rất cần được quan tâm để phòng ngừa bệnh ung thư phổi.
Phát hiện sớm có thể cải thiện thời gian sống còn. Tầm soát cho những người có nguy cơ là cách tốt nhất để phát hiện sớm ung thư phổi. Những đối tượng này là người trên 40 tuổi có hút thuốc lá cần phải khám sức khỏe định kỳ và đi kiểm tra nếu có: triệu chứng ho bất thường, đàm có vướng máu, gia đình có người bị ung thư phổi, sút cân chưa rõ nguyên nhân, tổn thương mới bất kỳ trân X quang phổi.
No comments:
Post a Comment